„Dzieci dzielą się na szczęśliwe i czyste”
czyli
kilka słów o integracji sensorycznej w kontekście rozwoju poznawczego dziecka ze szczególnym uwzględnieniem mowy

Marzeniem każdego rodzica jest wychowanie zdrowego, mądrego, utalentowanego dziecka. Dziecko rodzi się i jest jak „Tabula rasa”, czyli niezapisana karta, na której to, w trakcie wychowania zapisywane są kolejne doświadczenia.

Integracja sensoryczna to zdolność prawidłowego rozumienia, przetwarzania i reagowania na napływające ze środowiska bodźce zmysłowe. Proces ten odbywa się w mózgu i polega na rozpoznaniu, segregowaniu, interpretowaniu oraz tworzeniu właściwej reakcji, adekwatnej do zaistniałego bodźca. Przewodzenie impulsów nerwowych przebieg bardzo szybko, w ułamkach sekundy.

Wyliczając z pamięci zmysły, prawie każdy wymieni wzrok, słuch, dotyk, węch, czy smak. Niektórzy wspomną też o równowadze i propriocepcji. Prawidłowo zachodzące procesy integracji sensorycznej oraz współpraca pomiędzy zmysłami są podstawą prawidłowego rozwoju i funkcjonowania dziecka. W przeciwnym wypadku dochodzi do zaburzeń integracji sensorycznej w wyniku, czego dziecko napotyka na wiele trudności w codziennym funkcjonowaniu w środowisku.
Rolą rodzica jest stworzenie dziecku warunków do rozwoju wszystkich funkcji poznawczych m.in. percepcji, uwagi, pamięci, myślenia i mowy poprzez takie kreowanie najbliższego środowiska dziecka, aby czerpało ono pozytywne doznania wzrokowe, słuchowe, czuciowe itd., aby w tych optymalnych warunkach były właściwie odbierane i rozumiane przez ośrodki korowe w mózgu.  Bodźce te muszą mieć odpowiednią siłę i pojawiać się z odpowiednią częstotliwością, aby nie obciążyć niedojrzałego jeszcze układu nerwowego dziecka.
Integracja Sensoryczna nie jest nauką konkretnych umiejętności, ale jest drogą do tego by nauka wszelkich umiejętności przebiegała w niezakłócony sposób.

Poprawnie działające zmysły stanowią podstawę procesów rozwoju i uczenia się.

Co się stanie, gdy dziecko nie otrzyma właściwej dawki bodźców zmysłowych? Jedna z teorii Integracji Sensorycznej mówi o tym, że dziecko ma naturalny pęd do rozwoju, więc w sytuacji braku konkretnych bodźców, będzie samo ich poszukiwało, nie zawsze w akceptowalny przez dorosłych sposób. Jest to jeden z powodów „dziwnych" zachowań dziecka i niekiedy nie zrozumiałych przez rodziców.
Efektem prawidłowego rozwoju dziecka jest pojawianie się w określonym czasie pewnych umiejętności.Pojawiająca się po 1 roku życia mowa oraz towarzyszące jej zawsze myślenie (początkowo motoryczno-sensoryczne, później konkretno-wyobrażeniowe), są najwyżej zorganizowanymi czynnościami umysłowymi. Ich prawidłowy rozwój jest możliwy dzięki procesom zachodzącym w ośrodkach mowy zlokalizowanych w mózgu. Narzędziem myślenia jest mowa, natomiast mowa jest produktem myślenia.
Prawidłowa mowa werbalna to skutek nagromadzenia dostatecznej ilości bodźców w układzie słuchowym, wzrokowym, czuciowym, przedsionkowym i priopriocepcji oraz zmysłom powonienia i smaku. Aby dobrze mówić i móc werbalizować swoje myśli i potrzeby, koniecznym warunkiem jest dobry słuch, po to by słyszeć i naśladować mowę dorosłych. Wzrok powoduje, że dziecko mając nieograniczone możliwości obserwowania otoczenia ma po prostu, o czym mówić. Obserwując osoby dorosłe uczy się także np. jak układać usta do poszczególnych głosek ( inaczej „ wygląda” samogłoska „a” inaczej „u”).  Zmysł smaku w powiązaniu ze zmysłem węchu i czucia powoduje, że dzieci coraz chętniej spożywają nowe pokarmy, o zróżnicowanej konsystencji, niekiedy twarde, co zmusza je do gryzienia, to z kolei stanowi podstawę podnoszenia sprawności motorycznej narządów artykulacyjnych, takich jak wargi, język, policzki. Zmysł równowagi i proprioceptywny daje informacje o tym, w jakiej pozycji w danej chwili znajdują się narządy artykulacyjne dziecka, głównie wargi i język.

Rodzicu  pamiętaj !!!
Aby zapewnić  swojemu dziecku optymalne warunki rozwoju , dostarczaj mu  różnorodnych doznań zmysłowych we wszystkich sferach.

Jak to robić !!!
Dowiesz się  na spotkaniu , które niebawem zostanie zorganizowane w żłobku Twojego dziecka.

A tymczasem:

• Głaszcz , przytulaj , masuj  swoje  dziecko ,
• Bujaj , huśtaj  w  kocyku  , kołysz , noś  na  rękach
• Dostarczaj  dziecku różnorodnych   zabawek , zarówno  puszystych  i  miękkich  jak  i  twardych, szorstkich , zróżnicowanych  pod  względem  koloru , kształtu , faktury
• Pozwalaj  na  badanie  zmysłem  słuchu    dźwięków  naturalnego  otoczenia takich  jak  szum  przelewanej  wody  , szelest  zgniatanego  papieru , folii , dźwięk  kluczy. Niech  Twoje  dziecko  samo  wyzwala  różnorodne  dźwięki  z  patyków , naczyń , prostych  instrumentów.
• Pozwalaj  na  swobodną , ale  zawsze  bezpieczną  aktywność  fizyczną , ruch jest  naturalną  aktywnością  dziecka  , niech Twoje dziecko  wspina  się , balansuje , tańczy , podskakuje .
• Zachęcaj  do  pokonywania  barier i  uprzedzeń  w  zakresie  poznawania  nowych  zapachów , smaków , faktur  jedzenia .
• Zaspokojenie  podstawowych  potrzeb  dziecka takich  jak : potrzeba  miłości , zapewnienie  bezpieczeństwa , jedzenia , ciepła , komfortu , stawiaj zawsze  na  pierwszym  planie .
• Pozwól   dziecku na  samodzielne  badanie  świata , nawet  wtedy,  gdy  nieuniknione jest brudzenie  się , zawsze  czuwaj nad  bezpieczeństwem   i  pamiętaj , że  twoje  dziecko  będzie  albo  szczęśliwe  albo  czyste .

Serdecznie zapraszam na spotkanie
mgr Dorota Nowak – Neurologopeda Kliniczny